SAGATYS SAIMIRI SAKSAUŁ SAMOJED SAMOMAT SANEPID SANKHJA SASHIMI SĘCZYNA SĘPOLIA SCHOLIA SCRAPIE SEKSCES SEŁEDEC SERAFIN SFUMATO SHIATSU SHITAKE SIAMANG SKOLEKS SOLFUGA SOLIRÓD SONORNY SOWCHOZ SPAMBOT SPARDEK SPIZELA STANDBY STRAMIT STREPET STRZYGA STUPTUT SUZAFON SYNTAZA SZAHADA SZANTAN SZAPITO SZÓSTKA SZCZERK SZCZWÓŁ SZEWRON SZRONIĆ SZTRYCH
Znaczenie
Źródło zdjęcia:
https://pl.wikipedia.org/wiki/Triarii#/media/Plik:Triarius_rome_oct_2010.png
https://pl.wikipedia.org/wiki/Triarii#/media/Plik:Triarius_rome_oct_2010.png
Manipuł (łac. manus — ręka), którego nazwa wywodzi się od znaku bojowego z wizerunkiem ręki na szczycie, składał się z dwóch centurii. Szyk manipułu był złożony z trzech linii w kształcie szachownicy:
- hastati (łac. hasta — włócznia) stanowili pierwszą linię ataku i byli najmłodszymi, najsłabszymi żołnierzami i wbrew nazwie nie posiadali włóczni, a raczej miecze i oszczepy;
- principes tworzyli starsi, lepiej uzbrojeni żołnierze;
- triarii jako ostatni szereg stanowili najbardziej doświadczeni i najstarsi wojowncy, uzbrojeni we włócznie (hasta) do walki wręcz.
Triarii stanowili na ogół linię rezerw, włączającą się do walki dopiero, gdy dwie pierwsze linie ataku zawiodły — powiedzenie res ad triarios venit , czyli sprawa doszła do trzeciego rzędu oznacza trudną lub beznadziejną sytuację.
Na zdjęciu po prawej stronie znajduje się replika orężu triariusa. Oprócz włóczni, posiadali oni standardowe elementy rzymskich legionistów, takie jak krótki miecz obosieczny (gladius) oraz tarczę. W celu ochrony nosili kolczugę oraz hełm typu apulo-korynckiego (na zdjęciu), czasem również nagolenniki. Pod koniec II stulecia BC triarii zniknęli z armii wskutek ujednolicenia uzbrojenia rzymskich legionistów.